Ticaret kanunumuza göre bir şirketin başka bir şirketle birleşmesi iki şekilde olur.

            a-Bir şirketin diğer bir şirketi aktif ve pasifiyle birlikte devralmasıdır ki biz buna hukuk diliyle devralma şeklinde birleşme diyoruz.

            b-Bir diğer birleşme şekli de iki ayrı şirketin yeni bir şirket içinde bir araya gelmesidir ki buna da hukuk diliyle yeni kuruluş şeklinde birleşme denir.

            Birleşme, devrolunan şirketin mal varlığı karşılığında, bir değişim oranına göre devralan şirketin paylarının, devrolunan şirketin ortaklarınca kendiliğinden iktisap edilmesiyle gerçekleşir. Birleşmeyle birlikte devralan şirket devrolunan şirketin malvarlığını bir bütün halinde devralır. Birleşme ile birlikte devrolunan şirket sona erer ve ticaret sicilinden kaydı silinir.

 Tasfiye hâlindeki bir şirket, malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve devrolunan şirket olması şartıyla, birleşmeye katılabilir. Ancak 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı yasayla yapılan değişiklik ile ( md.10 ) tasfiye halindeki şirketin mal varlığının dağıtılmasına başlanmadığı devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulan belgelerle ispatlanır.

 Sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararlarla kaybolan veya borca batık durumda bulunan bir şirket, kaybolan sermayeyi veya gerekiyorsa borca batıklık durumunu karşılayabilecek tutarda serbestçe, tasarruf edilebilen öz varlığa sahip bulunan bir şirket ile birleşebilir. 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı yasayla ( md.11 ) devrolunan şirketin sermayesiyle yedek akçeleri toplamının yarısını kaybettiğini ve borca batık olduğunu ispata yarayan belgeleri, devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulması şarttır.

Devrolunan şirketin ortaklarının, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını karşılayacak değerde, devralan şirketin payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakları vardır. Bu istem hakkı, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarının değeri, oy haklarının dağılımı ve önem taşıyan diğer hususlar dikkate alınarak hesaplanır.

 Ortaklık paylarının değişim oranları belirlenirken, devrolunan şirketin ortaklarına tahsis olunan ortaklık paylarının gerçek değerlerinin onda birini aşmaması şartıyla, bir denkleştirme ödenmesi öngörülebilir.

Devrolunan şirketin oydan yoksun paylarına sahip ortaklarına aynı değerde, oydan yoksun veya oy hakkını haiz paylar verilir.

 Devrolunan şirkette mevcut bulunan paylara bağlı imtiyaz hakları karşılığında, devralan şirkette eş değerde haklar veya uygun bir karşılık verilir.

 Devralan şirket, devrolunan şirketin intifa senedi sahiplerine, eş değerli haklar tanımak veya intifa senetlerini, birleşme sözleşmesinin yapıldığı tarihteki gerçek değeriyle satın almak zorundadır.

  Birleşmeye katılan şirketler, birleşme sözleşmesinde, ortaklara, devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının iktisabı ile iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı da tanıyabilirler. Birleşmeye katılan  şirketler birleşme sözleşmesinde, sadece ayrılma akçesinin verilmesini öngörebilirler.

  Devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket, sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde, artırmak zorundadır.

  Birleşmede, ayni sermaye konulmasına ilişkin düzenlemelerle, halka açık anonim şirketlerde, yeni payların halka arzına dair hükümler, Sermaye Piyasası Kurulu kaydına alınmasına ilişkin olanlar uygulanmaz.

  Birleşme sözleşmesinin imzalandığı tarih ile bilanço günü arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, birleşmeye katılan  şirketler bir ara bilanço çıkarmak zorundadır.

 Ara bilançoda:

 a) Fizikî dökümün çıkarılması gerekli değildir;

 b)Son bilançoda kabul edilen değerlemeler, sadece ticari defterdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir; amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden anlaşılmayan işletme için önemli değer değişiklikleri de dikkate alınmalıdır.

 Birleşme sözleşmesi ve birleşme raporu:

 Birleşme sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Sözleşme, birleşmeye katılan şirketlerin, yönetim organlarınca imzalanır ve genel kurulları tarafından onaylanır.

Birleşme sözleşmesinde şunlar yazılmalıdır.

Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, hukuki türleri, merkezleri; yeni kuruluş yolu ile birleşme hâlinde, yeni şirketin türü, ticaret unvanı ve merkezi,

   Şirket paylarının değişim oranını, öngörülmüşse denkleştirme tutarını; devrolunan şirketin ortaklarının, devralan şirketteki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamaları,

Devralan şirketin, imtiyazlı ve oydan yoksun payların sahipleriyle intifa senedi sahiplerine tanıdığı hakları,

Şirket paylarının değiştirilmesi şeklini,

Birleşmeyle iktisap edilen payların, devralan veya yeni kurulan şirketin bilanço kârına hak kazandığı tarihi ve bu isteme ilişkin bütün özellikleri,

 Taraflar arasında kararlaştırılmışsa ayrılma akçesini,

 Devrolunan şirketin işlem ve eylemlerinin devralan şirketin hesabına yapılmış sayılacağı tarihi,

Yönetim organlarına ve yönetici ortaklara tanınan özel yararları, içermesi zorunludur.

 Birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, ayrı ayrı veya birlikte, birleşme hakkında bir rapor hazırlarlar. Hazırlanan raporda:

a) Birleşmenin amacı ve sonuçları,

b) Birleşme sözleşmesi,

c)Şirket paylarının değişim oranı ve denkleştirme akçesi; devrolunan şirketlerin ortaklarına devralan şirketçe tanınan ortaklık hakları,

d)Ayrılma akçesi kararlaştırılmışsa tutarı ve şirket pay ve ortaklık hakları yerine ayrılma akçesi verilmesinin sebepleri,

e) Değişim oranının belirlenmesi yönünden payların değerlemesine ilişkin özellikler,

f) Gereğinde devralan şirket tarafından yapılacak artırımın miktarı,

g)Öngörülmüşse, devrolunan şirketin ortaklarına, birleşme dolayısıyla yüklenecek olan, ek ödeme ve diğer kişisel edim yükümlülükleri ile kişisel sorumluluklar hakkında bilgi,

 h)Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin işçileri üzerindeki etkileri ile bir sosyal plan hazırlanmışsa planın içeriği,

 i)Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkileri, hukuki ve ekonomik yönden açıklanır ve gerekçeleri belirtilir. Birleşme kararı genel kurulun onayına sunulur ve ortakların dörtte üçünün onayı ile kabul edilir. Birleşme kararı alınır alınmaz, yönetim organları, birleşmenin tescili için ticaret siciline başvurur.

Birleşme, birleşmenin ticaret siciline tescili ile geçerlilik kazanır. Tescil ile birlikte, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan şirkete geçer.

Birleşme kararı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur.

 

TİCARİ ŞİRKETLERİN

BÖLÜNMESİ:

 

            Ticaret şirketlerinin bölünmesine gelince: bir şirket ya tam bölünür ya da kısmen bölünebilir.

Tam bölünmede, şirketin sahip olduğu bütün malvarlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve unvanı ticaret sicilinden silinir.

Kısmi bölünmede, bir şirketin malvarlığının bir veya birden fazla bölümü diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur.

Sermaye şirketleri ve kooperatifler, sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler. Bu bölünmeler geçerlidir.

            Tam bölünmede ve kısmi bölünmede şirket paydaşlarının şirket payları ve diğer hakları korunur. Devreden şirketin ortaklarına, bölünmeye katılan tüm şirketlerde mevcut payları oranında şirket payları tahsis edilir. Burada bölünmede pay oranları korunmaktadır. Pay oranlarının korunmadığı bölünmede olabilir. Bölünme nedeniyle devreden şirketin sermayesinin azaltılması halinde anonim şirketlerde sermaye azaltılmasını düzenleyen Ticaret Kanunun 473 ve 474 cü maddeleri uygulanmaz. Devralan şirket sermayesini devreden şirketin ortaklarının haklarını koruyacak miktarda arttırır.

Bölünmede ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler uygulanmaz. Bölünme nedeniyle kayıtlı sermaye sisteminde müsait olmasa bile, tavan değiştirilmeden sermaye arttırılabilir. Bölünme çerçevesinde yeni bir şirket kurulmakta ise bu durumda ticaret kanunu hükümlerine göre kuruluş yapılır.

Bilançonun hazırlandığı gün ile bölünme sözleşmesinin imzalanması veya bölünme planının düzenlendiği tarihler arasında altı aydan fazla bir zaman varsa veya son bilançonun çıkarılmasından itibaren, bölünmeye katılan şirketlerin mal varlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse bu takdirde bir ara bilanço çıkartılır.

Ara bilançoda Fizikî döküm çıkarılması gerekli değildir.

   Son bilançoda kabul edilmiş bulunan değerlemeler, sadece ticari defterlerdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir; amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden anlaşılmayan işletme için önemli değer değişiklikleri de gösterilir.

Bir şirket, bölünme yoluyla, malvarlığının bölümlerini var olan şirketlere devrediyorsa, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları tarafından bir bölünme sözleşmesi yapılır ve ayrıca buna uygun bir bölünme planı düzenler.

Hem bölünme sözleşmesinin hem de bölünme planının yazılı şekilde yapılması ve bunların genel kurul tarafından onaylanması şarttır.

 

*Bölünmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, merkezleri ve türleri,

*Aktif ve pasif malvarlığı konularının devir amacıyla bölümlere ayrılması ve tahsisini; açık bir ifadeyle bu bölümlere ilişkin envanteri; taşınmazları, kıymetli evrakı ve maddi olmayan malvarlığını teker teker gösteren listeyi,

*Payların değişim oranını ve gereğinde ödenecek denkleştirme tutarını ve devreden şirketin ortaklarının, devralan şirketteki ortaklık haklarına ilişkin açıklamaları,

*Devralan şirketin; intifa senedi, oydan yoksun pay ve özel hak sahiplerine tahsis ettiği hakları,

 *Şirket paylarının değişim tarzlarını,

 *Şirket paylarının bilanço kârına hangi tarihten itibaren hak kazanacaklarını ve bu istem hakkının özelliklerini,

  *Devreden şirketin işlemlerinin hangi tarihten itibaren devralan şirketin hesabına yapılmış kabul edileceğini,

  *Yönetim organlarının üyelerine, müdürlere, yönetim hakkına sahip kişilere ve denetçilere tanınan özel menfaatlerin neler olduğunu,

  *Bölünme sonucu devralan şirketlere geçen iş ilişkilerinin listesini, içerir.

 

   Bölünme sözleşmesinde veya bölünme planında tahsisi yapılmayan malvarlığı konuları da ayrıca düzenlenir.

  Tam bölünmede, devralan tüm şirketlerin, bölünme sözleşmesi veya planına göre kendilerine geçen net aktif malvarlığının oranına göre, devralan tüm şirketlere paylı mülkiyet hakkı düşer.

  Kısmi bölünmede söz konusu malvarlığı, devreden şirkette kalır.

 Tam bölünmeye katılan  şirketler, bölünme sözleşmesi veya bölünme planına göre herhangi bir şirkete tahsis edilmeyen borçlardan müteselsilen sorumlu olurlar.

  Bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme hakkında bir rapor hazırlar. Bu rapora:

a) Bölünmenin amacını ve sonuçlarını,

b) Bölünme sözleşmesini veya bölünme planını,

c) Payların değişim oranlarını ve gereğinde ödenecek denkleştirme tutarını, özellikle devreden şirketin ortaklarının devralan şirketteki haklarına ilişkin açıklamaları,

d) Değişim oranının saptanmasında, payların değerlemesine ilişkin özellikleri,

e)Gereğinde, bölünme dolayısıyla ortaklar için doğacak olan ek ödeme yükümlülüklerini, diğer kişisel edim yükümlülüklerini ve sınırsız sorumluluğu,

f) Bölünmeye katılan şirketlerin türlerinin farklı olması hâlinde, ortakların yeni tür sebebiyle söz konusu olan yükümlülüklerini,

g) Bölünmenin işçiler üzerindeki etkileri ile içeriğini; varsa sosyal planın içeriğini,

h) Bölünmenin, bölünmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkilerini, hukuki ve ekonomik yönleri ile açıklar ve gerekçelerini gösterir.

Yeni kuruluşun varlığı hâlinde, bölünme planına yeni şirketin sözleşmesi de eklenir.

 Tüm ortaklar tarafından onaylaması hâlinde küçük ve orta ölçekli şirketler bölünme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler.

   Bölünmeye katılan şirketlerden her biri, genel kurulun kararından iki ay önce, merkezlerinde, halka açık anonim şirketler ayrıca Sermaye Piyasası Kurulunun uygun gördüğü yerlerde; Bölünme sözleşmesini veya bölünme planını, bölünme raporunu, son üç yılın finansal tabloları ile faaliyet raporlarını ve varsa ara bilançoları bölünmeye katılan şirketlerin ortaklarının incelemesine sunar.

Bölünme kararı, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme sözleşmesini veya bölünme planını genel kurulun onayına sunar. Onama kararı anonim şirketlerde genel kurula katılanları dörtte üçüyle kabul edilir.

Alacaklıların alacaklarının korunması için bölünme Türkiye Ticaret Sicili gazetesinde yedişer gün arayla üç defa ilan edilir. Bölünmeye katılan  şirketler, ilanların yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde, istemde bulunan alacaklıların alacaklarını teminat altına almak zorundadırlar.  Bölünme ile alacaklıların alacaklarının tehlikeye düşmediğinin ispatı hâlinde, teminat yükümü ortadan kalkar.

 Alacaklıların zarara uğramayacaklarının anlaşılması hâlinde, şirket, teminat göstermek yerine borcu ödeyebilir.

     Bölünme genel kurulca onaylanınca, yönetim organı bölünmenin tescilini ister.

     Kısmi bölünme sebebiyle devreden şirketin sermayesinin azaltılması gerekiyorsa buna ilişkin esas sözleşme değişikliği de tescil ettirilir.

    Tam bölünme hâlinde devreden şirket ticaret siciline tescil ile birlikte infisah eder.

    Bölünme ticaret siciline tescille geçerlilik kazanır. Tescil ile tescil anında envanterde yer alan bütün aktifler ve pasifler devralan şirketlere geçer.