HUKUKİ MAKALELER
 Türkiye Barolar Birliği
 Yargıtay
 Danıştay
 Sayıştay
 İstanbul Barosu
 Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü

6751 sayılı yönetmelikle Türkiye İş Kurumu kanununda yapılan değişikliklerin 20 Mayıs 2016 günlü Resmi Gazetede yayınlanmasıyla birlikte geçici iş ilişkisi, diğer bir deyişle kiralık işçi dönemi resmen başlamış oldu. Yasa ve yönetmelik değişikliği ile bundan böyle işverenler özel istihdam büroları vasıtasıyla geçici işçi kiralayabilecekler.

            4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 17, 18, 19 ve 20.nci maddelerinde yapılan değişiklikle Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği değişti. Yine 24.01.2005 tarih ve 25706 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olan Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Masraf Karşılıklarının Tespiti ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelikte de değişiklik yapılmıştır.

1-Yapılan değişiklikler nelerdir?

            Yapılan değişikliklerin neler olduğunu açıklamaya çalışalım.  Bu değişikliğe göre:

İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesi ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık etme işi, Türkiye İş Kurumu yanında bu amaçla gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan özel istihdam büroları tarafından da yapılabilecektir.

 Özel istihdam büroları, Türkiye İş Kurumunca iş piyasasının ihtiyaçlarına göre belirlenecek sayıda ve aranan koşulları yerine getirenler arasından seçilen bürolara çalışma izni verecek ve bu bürolarda kamu kurum ve kuruluşları dışında iş ve işçi bulma faaliyetlerinde bulunabilecektir.

   Ancak yurt dışında çalışmak üzere iş bulunan kişilerin, hizmet sözleşmelerinin İş-Kura onaylatılması zorunlu olacaktır. 

2-Özel İstihdam Büroları hangi alanlarda faaliyet gösterecek?

Yapılan değişiklikle özel istihdam büroları, yurt içinde ve yurt dışında iş ve işçi bulma da aracılık yapacaklardır. Böylece özel istihdam bürolarına işgücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetlerde bulunabilmenin yolu açılmış olmaktadır. 

Özel istihdam büroları kamu kurum ve kuruluşlarında iş ve işçi bulma faaliyetinde bulunamayacağı gibi geçici iş ilişkisi düzenleme faaliyetinde de bulunamayacaktır.

 Özel istihdam bürolarının yurt dışında işe yerleştirme faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Türkiye İş Kurumu tarafından belirlenecektir.

3-Başvuru nasıl yapılacak?

 4904 sayılı yasanın 17.nci maddesine göre, özel istihdam bürosu açmak için başvuracak gerçek kişilerle tüzel kişileri idare, temsil ve ilzama yetkili kişilerin;

a-En en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olmaları,

b-Müflis veya iflâs anlaşması ilân etmiş olmamaları,

c-657 sayılı Kanuna göre devlet memurluğuna atanmasına engel bir ceza almış olmaması gerekir.

         Ayrıca, özel istihdam büroları, iş ve işçi bulma faaliyetlerini yürütebilecek şekilde, nitelikli uzman personele ve teknik donanıma sahip olmalı, bu işleri yürütecekleri uygun bir işyerine sahip olmaları gerekir. 

          İş ve işçi bulmada aracılık hizmetlerini yürütebilmeleri için bakanlıkça öngörülen ve her yıl yeniden arttırılan banka teminat mektubu ile istenilen diğer bilgi ve belgeleri Türkiye İş Kurumuna vermeleri gerekir.

4-Başvuru nereye yapılacak?

Özel İstihdam Bürosu açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler Türkiye İş Kurumuna başvuracaktır.  Türkiye İş Kurumu yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda yapılan başvuruları değerlendirecek ve uygun olanları ilân ederek başvuru sahibine yazılı olarak bildirecektir.

Özel istihdam bürosu açmak isteyen başvuru formuna şu belgeleri ekleyecektir.

a-Yetkili kişinin T.C. kimlik numarası veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından aldığı çalışma izin belgesinin örneğini,

b-Yetkili kişinin en az lisans düzeyinde öğrenim belgesi örneğini, yurtdışı okuldan mezun olan Türkçeye tercüme edilmiş diploma örneğini,

c-Yetkili kişinin ticaret sicil memurluğundan aldığı belgeyi,

d-Yetkili kişinin sabıkası olmadığına dair adli sicil belgesi,

e-Yasanın aradığı kriterlere uygun, nitelikli uzman personelin özgeçmişi, işyerine sahip olduğuna ilişkin belge ile yeterli teknik donanıma sahip olduğuna dair beyanı,

f-Kuruluş ve değişikliklere ilişkin ticaret sicili gazeteleri, şirket niteliği taşımayan tüzel kişiler için kuruluş sözleşmesi ya da yerine geçen belge,

g-Yetkili kişinin imza sirküleri,

h-Katî ve süresiz banka teminat mektubu ve masraf karşılığının ödenmesi gerekir.

 

              Özel istihdam bürosu izin başvurusu, yerinde tespit ve inceleme yapılarak en geç 30 gün içinde sonuçlandırılır. Kurum özel istihdam bürosu olarak faaliyette bulunması uygun görülen istek sahiplerini yazılı olarak bilgilendirir ve kurumun internet sayfasında da ilan eder.  İnceleme sonucunda uygun bulunan gerçek veya tüzel kişilere, Özel İstihdam Bürosu izin belgesi verilir.

 

             Özel istihdam büroları, bulundukları yerdeki ticaret siciline kayıtlı olmak ve Kuruma bilgi vermek kaydıyla aynı ilde veya başka bir ilde şube veya irtibat bürosu açabilir.

 

Kurumdan izin almak şartıyla sistem ve markalarını koşulları yerine getiren üçüncü kişilere kullandırabilir veya temsilcilik verebilir.

 

 5-İznin Geçerlilik Süresi:

 

            Kurumca verilen izin üç yıl geçerlidir. İzin süresi, iznin sona erme tarihinden itibaren en az bir ay önce yazılı talepte bulunulması, iznin verilmesinde aranan şartların devam etmesi halinde yenileme masrafları ödenmek şartıyla, üçer yıllık süreyle yenilenir.

 

6-Özel istihdam bürolarına verilen izinler hangi hallerde iptal edilir?

 

• Özel istihdam bürosu izin verildiği ya da yenilendiği tarihten itibaren, on sekiz ay içinde hiçbir işe yerleştirme işlemi gerçekleştirmezse,

• İzin verilmesi ve yenilenmesi için aranan şartların kaybedildiği tespit edilirse,

• İş arayanlardan menfaat sağlarsa,

• Kurumdan izin almadan iş ve işçi bulmaya aracılık yaparsa verilen izin iptal edilir.

            Yenilememe ve iptal kararlarına karşı, tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Türkiye İş Kurumuna itiraz edilebilir. İtirazların otuz gün içinde sonuca bağlanması zorunludur.  İtiraz, ayrıca yargı yoluna gitmelerine engel değildir. 

 

7-Yazılı Sözleşme Yapma ve Kayıt Tutma Zorunluluğu Bulunan Haller:

 

Özel istihdam bürosu, profesyonel sporcu, teknik direktör, çalıştırıcı, manken, fotomodel ve sanatçı gibi meslek guruplarında yer alanlarla genel müdür veya üst düzey yöneticileri işe yerleştirmelerde işçi ve işveren ile yazılı sözleşme düzenlemek zorundadır.

 

İş arayanlara ve işe yerleştirilen kişilere ait kimlik, eğitim, meslek bilgileri ile işverenden alınan açık işlere ait eğitim, meslek ve iletişim bilgilerini kayıt altına almak zorundadır. Yapılan sözleşmelerde; iş arayanın kimlik bilgileri, işyerine ait bilgiler, işe yerleştirme karşılığı işçi veya işverenden alınan ücret, işçinin çalışacağı işte alacağı brüt ücret tutarı, yerleştirilen işe ait meslek bilgileri belirtilecektir.

 

8-Kuruma Bilgi, Belge Verme ve Saklama Zorunluluğu:

Özel istihdam büroları, işgücü piyasasının izlenmesi için; iş arayanlar, açık işler ve işe yerleştirmelerle ilgili üçer aylık dönemlere ait bilgileri Türkiye İş Kurumuna gönderecektir. Bu bilgileri kendi arşivinde saklayacak ve istendiğinde de kurumun denetimine sunacaktır.

 

AVUKAT EROL TÜRK

[email protected]