Meslek hastalığı, 506 sayılı Sosyal Sigortalar yasasında sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya kalıcı ruhi arıza halleri olarak tanımlanmıştır.

            506 sayılı yasaya göre tespit edilmiş olan hastalıklar listesi dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması üzerinde çıkabilecek uyuşmazlıklar, SGK Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

            SAĞLANAN YARDIMLAR:

Meslek hastalıkları halinde sağlanan yardımlar şunlardır:

* Sağlık yardımı yapılması,

* Geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi,

* Sürekli iş göremezlik hallerinde gelir verilmesi,

* Protez araç ve gereçlerinin sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi,

* Sağlık yardımı ve takma araç ve gereçlerin sağlanması için gerektiğinde sigortalının başka yere gönderilmesi,

* Meslek hastalığı nedeniyle bedensel veya ruhsal bir arızaya uğrayanların, yurt içinde tedavisi mümkün değilse, yabancı bir ülkeye gönderilmesi ve mesleğinde uğradığı iş göremezlik derecesinin azaltılması.  Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalının ve beraber gidecek kimselerin yabancı ülkelere gidiş geliş yol paraları ile o yerdeki kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi.

* Ölüm halinde cenaze masraflarının karşılanması,

* Sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanması şeklinde düzenlenmiştir.

            Sağlık kurulunca verilen rapora Kurum veya sigortalı itiraz ederse, bu husus SGK Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

SAĞLIK YARDIMLARI:

Meslek hastalıkları halinde sigortalıya yapılacak sağlık yardımları, sigortalının;

·         Doktora muayene ettirilmesi, doktorun göstereceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik ve lâboratuar muayenelerinin sağlanması, gerekirse sağlık kurumuna yatırılması ve her türlü tedavisinin yapılması,

·         Tedavi süresince gerekli ilaç ve iyileştirme araçlarının sağlanması, şeklinde olur.

SAĞLIK YARDIMLARININ SÜRESİ:

            Sağlık yardımı, meslek hastalığına tutulan sigortalıların sağlık durumunun gerektirdiği sürece devam eder. Sigortalı, tedavi gördüğü sağlık kurulunca veya kurum sağlık kurullarınca gerekli görülürse, kurumun dinlenme evlerine yatırılabilir. Bu yardımlar,  meslek hastalığına tutulan sigortalının kurumca tedaviye alındığı tarihten başlar.

            Ancak, meslek hastalığına tutulan sigortalı, kurumca tedaviye alınmadan önce herhangi bir suretle işverene ait yahut resmi veya kurumca uygun görülen ücret tarifesini kabul eden özel sağlık kurumlarından birinde tedaviye alınmış ise yardımlar bu tedavinin başladığı tarihten başlamış sayılır ve belgelere dayanan masraflar kurumca ödenir.

            Meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek kendilerine ödenmiş bulunanlardan meslek hastalığı dolayısıyla yeniden tedavi edilmeleri kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile gerekli gösterilenler de sağlık yardımlarından yararlanırlar.

            İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ:

            İşveren, meslek hastalığına yakalanan işçisine, sağlık durumunun gerektirdiği sağlık yardımlarını yapmakla yükümlüdür. Bu amaçla yapılan ve belgelere dayanan masraflarla yol paraları kurum tarafından işverene ödenir.

            İşveren bu yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki savsama ve gecikmeden dolayı, sigortalının tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olursa, kurumun bu yüzden uğrayacağı her türlü zararı ödemekle yükümlüdür.

GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ:

            Meslek hastalığı dolayısıyla geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Meslek hastalığı dolayısıyla doktorun bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uyulmaması yüzünden tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olan sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin veya sürekli iş göremezlik gelirinin kendisine yüklenebilecek kusurun raporda belirtilen oranındaki kısmı, kurum tarafından düşürülebilir. Şu kadar ki, bu düşürme % 50 yi geçemez.

            Kurumun yazılı bildirimine rağmen, teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, tedavi için kuruma başvuracağı tarihe kadar sağlık yardımı yapılmayacağı gibi geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri de verilmez.

MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ:

            Meslek hastalığı halinde, kanunda yazılı yardımlardan yararlanmak için, sigortalının çalıştığı işte veya iş yerinde meslek hastalığına tutulduğunun ilgili SGK meslek hastalıkları hastanesince düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve tıbbi belgelerle tespit edilmesi gereklidir.

            Meslek hastalığı, sigortalı olarak çalıştığı işyerinde böyle bir hastalığa sebep olacak işten veya iş yerinden ayrıldıktan sonra meydana çıkmış olmalıdır.  Sigortalının kanunla sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için eski işinden veya iş yerinden fiilen ayrılması ile hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla bir zamanın geçmemiş olması gerekir.

            Ancak, meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin, iş yeri incelemesi ile kanıtlandığı hallerde, yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.

            SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK HALİ:

Geçici iş göremezlik hali sonunda kuruma ait veya kurumun sevk edeceği sağlık tesisleri sağlık kurulları tarafından verilecek raporlarda belirtilen arızalarına göre, meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 10 azalmış olduğu kurumca tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır. Sürekli iş göremezlik geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek ödenmiş bulunan sigortalının yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma gücünü ne oranda yitirdiği SGK yüksek sağlık kurullarından alınacak raporlara göre yeniden tespit olunur.

            EŞ ve ÇOCUKLARA GELİR BAĞLANMASI:

            Meslek hastalığı sonucu ölümlerde ölen sigortalının yıllık kazancının yüzde yetmişinin yarısı dul kalan eşine ödenir. Gelir alan çocuğu bulunmayan dul eşine yüze yetmiş beşi ödenir. 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olan veya çalışamayacak durumda malûl bulunan ve SGK dan gelir veya aylık almayan çocuklarla, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve SGK ya tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocukların her birine yüzde yirmi beşi yıllık gelir olarak ödenir. 
            Sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle ana ve babaları arasında evlilik bağlantısı bulunmayan yahut sigortalı babanın ölümü tarihinde evlilik bağlantısı bulunmakla beraber anaları sonradan evlenenlerin her birine yüzde ellisi oranında yıllık gelir bağlanır.

            Sürekli iş göremezlik geliri sermaye olarak ödenmiş bulunan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine, sigortalıya verilen sermaye nazara alınmaksızın, sosyal sigorta kanunu hükümlerine göre gelir bağlanır.

            Sigortalının evlatlığına, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak gelirden yararlanırlar. Hak sahibi eş ve çocuklara bağlanacak gelirlerin toplamı, sigortalının yıllık kazancının yüzde yetmişini geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin gelirlerinden orantılı olarak indirimler yapılır.

            Sigortalının dul eşi evlenirse geliri kesilir. Gelirin kesilmesine yol açan evlenme son bulunca, gelir yeniden bağlanır.  Sigortalının kız çocuklarına bağlanan gelirler, SGK ya tabi işlerde çalışmaya başladıkları veya evlendikleri tarihi takip eden devre başından itibaren kesilir. Gelirin kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde yeniden gelir bağlanır.

            Meslek hastalığı sonucu kazanma gücünün yüzde elli veya daha fazlasını kaybederek sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölenlerin de, ölümün malûliyete esas olan meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, hak sahiplerine gelir bağlanır.

İŞVERENİN SORUMLULUĞU:

            Meslek hastalığı, işverenin kastı veya işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi sonucu olmuşsa, kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması muhtemel bulunan her türlü giderlerin tutarları işverene ödettirilir.

MESLEK HASTALIĞINI BİLDİRME ZORUNLUĞU:

            İşveren, bir sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenirse veya durum kendisine bildirilirse bunu, örneği kurumca hazırlanan haber verme kâğıdı ile ve öğrendiği günden başlayarak iki gün içinde kuruma bildirmekle yükümlüdür.

            ZAMANAŞIMI VE HAKKIN DÜŞMESİ:

            Meslek hastalıkları ve ölüm sigortalarından hak kazanılan gelir ve aylıklar, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse zamanaşımına uğrar. Bu durumda olanların gelir ve aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar.

            Meslek hastalıkları sigortasından kazanılan diğer haklar ile hastalık ve analık sigortalarından doğan haklar ise, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer.

            Geçici iş göremezlik ödeneğini veya herhangi bir döneme ilişkin gelir veya aylığını beş yıl içinde almayanların, söz konusu ödenek, gelir veya aylıkları ödenmez.

            Kaynakça:

            Sosyal Sigortalar kanunu

AVUKAT EROL TÜRK   

[email protected]